کد مطلب:25376 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:38

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

اديان زرتشت، مسيح و يهود را توضيح دهيد؟

كيش زرتشت

تاريخ حقيقي تولد زرتشت بسيار مجهول است، از اين رو برخي تاريخ شناسان وجود تاريخي او را منكر شدهاند.

روايات ايراني تولد او را در حدود 660 سال قبل از ميلاد نشان ميدهد كه اغلب محققان جديد آن را پذيرفتهاند. بعضي ديگر با قرائن و دلايل موجه، زمان ظهور اين پيامبر ايراني را قديمتر از اين تاريخ دانسته و آن را به حدود سال 1000 ق.م داشتهاند.(1)

تعاليم زرتشت(2)

دين زرتشت مانند بسياري از اديان ديگر به تحريف مبتلا شده و عقايد باطل و خرافات موهوم در آن راه يافته است.(3)

ديني كه اين پيامبر ايراني تعليم كرده، يك آيين اخلاقي و طريقه يگانه پرستي است. زرتشت خداي معبود و متعال خود را اهورامزدا لقب داده، يعني خداي حكيم، كه داراي عالم و خلاّق و نظّام طبيعت است. او مزدا را صاحب اهوراي حقيقي پنداشته و عبادت و پرستش را خاص ذات او قرار داده و وي را خداوند متعال و قادر و قاهر شمرده است كه ذاتش به حكمت محض و خير مطلق متّصف است.

او خود را پيغمبري مبعوث از طرف اهورامزدا ميداند و در گاتها به كتاب آسماني زرتشتيها، تأكيد ميكند كه خدا او را برانگيخته و مأمور ساخته، و دين او بهترين و كاملترين اديان است.

زرتشت برخلاف نظريه بعضي از زرتشتيان متاخر، آفرينش تمام موجودات را برحسب مشيت و اراده متعال اهورامزدا ميدانست. در آيه آخر گاتها صراحتاً اهورامزدا را موجب و موجد نور و ظلمت - هر دو - ميداند.(4)

اهورامزدا اراده قدوسي علوي خود را به وسيله روحي مقدس و نيكو نهاد از قوّه به فعل درميآورد كه آن را سپنتامينيو ناميده است. اعمال الهي او نيز به دستياري ارواح مقدس كه امشاسپنتا گفته ميشوند اجرا ميگردد. اين فرشتگان هر يك با حالت و صُور فعاليت ذات الهي نام و معنايي جداگانه دارند، چنان كه يكي را وهومنه (بهمن) ناميد كه به معناي فرشته پندار نيك و نهاد خوب است. ديگري را آشا (ارديبهشت) يعني فرشته راستي و عدالت ، ديگري را خشترا (شهريور) يعني فرشته نيرو و قدرت كامل، ديگري را هورواتات (خرداد) يعني فرشته رسايي و كامروايي، ديگري را آدمايتي (اسفند ارمذ) يعني فرشته شفقت و لطف و باروري و ديگري را امرتات (مرداد) كه به معناي بقا و جاودانگي است.

با آن كه اهورامزدا در عرض جلال خود هيچ ضد و ندي ندارد، زرتشت معتقد است كه در برابر هر نيكي يك بدي موجود است. چنان كه در برابر راستي، دروغ و در برابر حيات، مرگ و در مقابل سپنتامينيو (روان پاك)، روح شديد و ناپاك (انگره مسينيو) جاي دارد.

نقطه اصلي و پايه اساسي اخلاق در آيين زرتشت بر اين قاعده است كه نفس آدمي، ميدان نبردي واقعي ميان خير و شر است. اهورامزدا به آدمي آزادي عمل عطا كرده كه عمل خود را برگزيند و بين صواب و خطا هر يك را بخواهد انتخاب كند، البته نيكان بدي را نميپسندند.

آنچه از منطق و فلسفه زرتشت در كتب ديني ميتوان استنباط كرد، اين است كه او خود آتش نميپرستيده و بر آن عقيدهاي كه پيشينيان و نياكان او بر آن بودهاند، نبوده است. هم چنين معتقدات او با آنچه بعدها آتش پرستان اخير عنوان كردهاند، اختلاف دارد. و آتش را فقط رمزي قدوسي و نشاني گرانبها از اهورا مزدا ميدانسته است.(5)

دين زرتشتي نخستين مذهبي است كه از جهان عقبي و قيامت سخن گفته و آخرالزمان را به مفهوم كامل خود طرح كرده است. برحسب تعاليم آن پيامبر ايراني چون روزي اين جهان هستي به آخر رسد، رستاخيز عام واقع خواهد شد و اهورامزدا پيروز خواهد گرديد. در آن روز براي امتحان بدكاران و نيكوكاران جايگاهي پر از آتش و آهن گداخته، به وجود ميآيد كه بدان و زشتكاران را در آن جا خواهند افكند.

هورمدان خواه خوب يا بد، در روز قيامت از فراز پل چينوت (صراط) يعني پل جدا كننده عبور خواهد كرد. اين پل روي دوزخ قرار دارد و يك جانب آن به بهشت منتهي ميگردد. نيكوكاران به هدايت زرتشت از آن پل به سلامت خواهند گذشت و بدكاران در آن سرنگون خواهند شد.

اوستا كتاب مقدس زرتشتيان است كه تفسيري به نام زند دارد.

تاريخ نگارش قسمتهاي مختلف اوستا بر كسي معلوم نيست، چون توسط يك نفر نوشته نشده و در مدت زماني طولاني گرد آمده است كه از زمان زرتشت آغاز ميگردد و دوران هخامنشي تا ساساني را دربرميگيرد. اين كتاب شامل چهار بخش اصلي است:

1. يسنا (مشتمل بر 72 فصل حاوي سرودها كه گاتها جزء آن است)

2. ويسبرد (مجموعهاي از ادعيه و سرودها)

3. ونديداد (قانن و دستورهاي موبدان و مبيّن احكام عبادات و...)

4. يشتها (شامل سرودهايي در تجليل از فرشتگان و...)

مهمترين قسمت اوستا گاتها است كه گمان ميرود سرودهاي شخص زرتشت باشد و از نظر زباني كهنترين مكتوب شناخته شده ايراني است.

در آيين زرتشت گر چه از گفتار نيك، كردار نيك و پندار نيك سخن گفته شده، اما از ارزشهاي اخلاقي و چگونگي دست يافتن به زندگي سعادتمندانه و اين كه گفتار و كردار و پندار نيك چه اموري هستند و چگونه ميتوان به آنها دست يافت، سخني به ميان نياورده است.

مسيحيت:

حضرت عيسي(ع) در اناجيل موجود، خود را اين گونه معرفي كرده است: نجات دهنده انسانها، باب نجات، شباني دلسوز و نماينده خدا در زمين.

مادر عيسي، مريم است. عيسي بدون پدر متولد شد. پدر خوانده او يوسف نجار بود. زادگاه عيسي روستاي جليل يا ناصره بود. خويشان او از هر جهت مقررات و آداب رايج آيين يهود را رعايت ميكردند. عيسي با پسر عمويش حضرت يحيي در كرانه رود اردن تبليغ دين الهي ميكردند. يحيي را دستگير و زنداني كردند. تبليغات عيسي بين مردم بسيار مؤثر واقع شد و دور او را گرفتند. علماي مذهبي يهود دقيقاً ميدانستند كه او مسيح، موعود تورات و كتب آسماني يهود است.

در آغاز دعوت، عيسي بنده خدا و پيامبر او بوده و دين او مبتني بر يكتايي پروردگار بود كه به نام پدر توانا و آفريدگار آسمان و زمين خوانده ميشد، ولي بعدها مسيحيان اين رويه را تغيير داده و عيسي را پسر خدا دانستند.

اغلب مراسم و اعمال مذهبي مسيحيت (مثل غسل تعميد) در اديان و مذاهب سابق مرسوم بود.

تراشيد فرق سر و ملبس بودن به قبايي كه كشيشان مسيحي آن را به تن ميكنند، بخشي از آداب مصريان باستان بوده است. غم زدن و دود دادن در كليساها نيز تقليدي از يونانيان باستان ميباشد.

عيسويان پس از به صليب كشيده شدن عيسي (البته به پندار خود) معتقد شدند كه عيسي روزي به زمين خواهد گشت. اين باور نيز ريشه در تعاليم زرتشتي و يهودي دارد.

در آغاز دعوت عيسي سخن از آيين جديدي به نام مسيحيت نبود و عيسي(ع) تفسير كننده آيين موسي به شمار ميرفت. از قرن چهارم به بعد تحولاتي در دين عيسي پديد آمد و اغلب معتقدات آيين يهود با تغييراتي اندك در دين عيسي ظاهر شد. ولي پيروان عيسي(ع) از اين قرن به كلي از يهوديان جدا شدند.

اصول شريعت عيسي(ع)، تغاير روشني با اصول يهوديت دارد او دين موسي(ع) را كه در آن روزگار تحريف شده بود، قبول نداشت. اناجيل از شدت عمل و برخورد عيسي با شعائر و مراسم يهود سخن ميگويند و تأكيد دارند كه همين امر موجب مغلوب شدن او گرديد. او هيكل يا معبد سليمان را قبول نداشت و آن را به رسميت نميشناخت. يهود كار در روز شنبه را حرام ميدانستند، ولي عيسي كار كردن در روز شنبه را بلامانع ميشمرد و...

يهوديان پس از آنكه حضرت عيسي كاسبان و مغازه داران را از هيكل مقدس بيرون كرد؛ از او نزد حاكم رومي فلسطين به عنوان توهين به مقدسات شكايت بردند، در نتيجه او را دستگير و زنداني نمودند و به عقيده خودشان او را اعدام كردند. مسيحيت داراي سه فرقه بزرگ كاتوليك، ارتدوكس و پروتستان است كه در بين آنها فرقههاي كوچكي نيز وجود دارد.(6)

دين يهود:

دين يهود منتسب به حضرت موسي(ع) است. به همين جهت به يهوديان كليمي ميگويند (كليم الله، لقب حضرت موسي(ع) است).

حضرت موسي به دستور خدا مأموريت يافت قوم بني اسرائيل را از بدبختي نجات دهد؛ او با فرعون جنگيد و بني اسرائيل را از ظلم و بدبختي رهانيد؛ ليكن اين قوم بعد از پيروزي به كاراي ناشايست اقدام كردند كه از جمله آن گوساله پرستي و كشتن پيامبران است. بدين جهت خداوند بر آنان غضب نمود و ذليل شدند. آنان در طول تاريخ سه هزار ساله شان بارها به خشم و غضب خدا دچار گشتند.

يهوديان بر اين باورند كه شريعت يكي است. ابتدا و انتهاي آن با حضرت موسي(ع) است. قبل از موسي شريعت و ديني نبود. آن چه بود، حدود عقلي و احكام مصلحتي بود. پس از موسي نيز شريعت و احكام ديگري نبود و نخواهد بود، زيرا نسخ احكام و دستورهاي الهي جايز نيست. (7)

طبق نقل عهد عتيق پس از سه ماه از خروج بني اسرائيل از مصر، خداوند با حضرت موسي سخن گفت و ده حكم بسيار مهم به او داد كه به ده فرمان مشهور است.

اين ده حكم بدين قرار است:

1 - براي خود خدايي جز من نگيريد.

2 - به بت سجده نكنيد.

3 - نام خدا را به باطل نبريد.

4 - شنبه را گرامي داريد.

5 - پدرو مادر را احترام كنيد.

6 - كسي را به قتل نرسانيد.

7 - زنا نكنيد.

8 - دزدي نكنيد.

9 - بر همسايه شهادت دروغ ندهيد.

10 - به اموال و ناموس همسايه طمع نورزيد.(8)

اين فرمانها در قوم بني اسرائيل رواج يافت و بعداً علماي يهود با استفاده از كتابهاي عهد عتيق، اصولي براي ديانت و ملت قوم يهود تدوين نمودند كه مهمترين آن، اصول سيزده گانهاي است كه توسط موسي بن شمعون در سال 1204 ميلادي قرائت شد؛ بدين شرح:

1 - خداوند حاضر و ناظر است.

2 - خداوند يكتا است.

3 - خداند جسم و شبيه كسي نيست.

4 - خداوند قديم و ازلي است.

5 - هيچ كس را جز او نبايد عبادت كرد.

6 - او سرور همه پيامبران است.

7 - نبوت حضرت موسي(ع) صحيح است.

8 - خدا بر افكار نوع بشر آگاه است.

9 - تورات از جانب خدا است.

10 - تورات غير قابل تغيير و تبديل است.

11 - خداوند ظالم را مجازات ميكند و عادل را پاداش ميدهد.

12 - سلطان مسيح از نسل داوود ظهور خواهد كرد.

13 - مردگان مستعد زنده شدن ميباشند.(9)

اين امو را ميتوان اصول و پايههاي عقيدتي دين يهود برشمرد. افزون بر اين امور در دين يهود صندوق عهد جايگاه ويژهاي دارد كه شرح آن بدين قرار است:

حضرت موسي(ع) پس از آن كه ده فرمان را در ميقات دريافت نمود، به ميان بني اسرائيل بازگشت؛ در دامنه كوه، مذبحي با دوازده ستون (به تعداد اسباط بني اسرائيل) بنا كرد، در آن جا قرباني نمود و نصف خون حيوانات قرباني شده را بر مذبح و نصف ديگر را بر قوم خود پاشيد و گفت: اين عهدي است كه خداوند بر شما بسته است.

پس از آن به دستور حضرت موسي(ع) خيمهاي براي عبادت بر پا كردند كه آن را خيمه عهد خواندند.

درون خيمه عهد صندوقي قرار داشت. درون آن، دو لوح سنگي بود كه روي آن نص ميثاق الهي با قوم بني اسرائيل منقوش بود. اين صندوق، تابوت عهد، تابوت شهادت يا صندوق تورات است كه در تاريخ بني اسرائيل جايگاه ويژهاي داشت. در مهاجرتها و جنگها صندوق را با حرمت فراوان در ارابهاي مينهادند و پيشاپيش خود حركت ميدادند. هيچ كس جز كاهنان و ربانيون اجازه نداشتند آن را لمس نمايند.(10)

نام خاص خدا در دين يهود يهوه است كه تلفظ آن حرام است. تنها بالاترين مقام مذهبي يهود ميتواند سالي يك بار، آن هم در معبد سليمان و در مكان خاص اين نام را بر زبان جاري كند.

در عهد عتيق 613 حكم شرعي بيان شده كه 365 حكم حرام و 248 حكم واجب است، (11) كه از جمله آن است:

1 - نمازهاي فردي و جمعي واجب است.(12)

2 - در دين يهود تقيه وجود دارد. ميگويند: اگر گفتند: بايد مرتكب گناهان شوي وگرنه كشته ميشوي، او بايد مرتكب گناهان شود، جز سه گناه كبيره: بت پرستي، زنا و قتل نفس.(13)

3 - زني كه مرتكب زناي محصنه شود، شوهر بايد او را طلاق دهد.(14)

40 - مرد ميتواند با رضايت يا بدون رضايت زن، او را طلاق دهد.(15)

5 - مرد بلند قد با زن بلند قد، مرد كوتاه قد با زن كوتاه قد، مرد سفيدرو با زن سفيدرو، مرد سيه چرده با زن سيه چرده ازدواج نكند.(16)

6 - تعدد زوجات جايز است. (17)

7 - اگر زني به ميان مردان رو